سلامت نیوز : نوجوانی که در زمان ارتکاب جرم زیر 18 سال داشت قصاص نمیشود و زنده میماند. با یاری مردم و جمعآوری 130 میلیون تومان کمکهای مردمی به عنوان دیه، صفر، نوجوانی که در سن 16 سالگی در یک نزاع خیابانی خانوادهای را داغدار کرد، اعدام نمیشود. «صفر» در محیطی بزرگ شده که خشونت و جرم در آنجا عادی شده است. فقر و عدم کفایت درآمد پدر بهعنوان یک کارگر، صفر را بر آن داشت تا از کودکی برای تامین معاش خانواده تلاش کند.
به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه آرمان ؛ بهتازگی که 6 سال از ارتکاب جرم صفر گذشت، خانواده مقتول رضایت داد که حاضر است در قبال دریافت 190 میلیون تومان دیه او را ببخشد و از قصاص او بگذرد. «من در آزادی صفر سهیم میشوم و دوست ندارم کودکان اعدام شوند» عنوان صفحهای در یکی از شبکههای اجتماعی است که 28 آذر گروهی از فعالان حوزه کودک با ایجاد آن مردم را به تامین هزینه دیه صفر دعوت کردند. در این صفحه آمده بود: «اگر 13هزار نفر به این جریان بپیوندند و هرکدام فقط 10هزار تومان کمک کنند، هزینه آزادی «صفر» تامین میشود.» و سرانجام شنبه، 14 دی، با پیوستن نزدیک به 20 هزار نفر به این همیاری، هزینه نجات صفر تامین شد.
حمایتهای خودجوش برای نجات انسانها
این نخستینبار نیست که حمایتهای خودجوش جان نوجوانی را نجات داده است. تابستان گذشته نمایش «احساس آبی مرگ» نوشته سجاد افشاریان با محوریت سرنوشت کودکان کانون اصلاح و تربیت که هر شب ساعت 21 در سالن اصلی فرهنگسرای اجرا میشد، اجرای خود را در روز جمعه 14تیر به نجات «صابر»، یکی از این کودکان از حکم اعدام اختصاص داد. «صابر» پسری بود که در هشت سالگی مرتکب قتل شد و شاکی این کودک، 500میلیونتومان برای عفو او درخواست کرد که گروه نمایش تصمیم گرفت این مبلغ را جمعآوری کرده و این کودک را از اعدام نجات دهد و تعدادی از هنرمندان نیز مردم را به شرکت در این نمایش دعوت کردند. رخشان بنیاعتماد در این زمینه نوشت؛ چندروز پیش درباره تئاتر «احساس آبی مرگ» و اهمیت دیدن آن و کمک به فرهنگسازی ضدخشونت که ضرورت جامعهمان است، نوشتم. استقبال از این نمایش روزبهروز بیشتر میشود اما مهمتر اینکه گروه جوانان سازنده این تئاتر کاری میکنند کارستان. ماهها زحمت تمرین و اجرای کار به یک طرف، درآمد اندک آن را ذرهذره به نفع جمعآوری دیه جوانان پای چوبه دار صرف میکنند.
نیت خیرخواهانه و پیشنهادات مردمی
رئیس انجمن حمایت از حقوق کودکان این قبیل کنشهای فعالانه را نشاندهنده افکار عمومی جامعه درباره مسائلی اینچنینی میداند. شیوا دولتآبادی با اشاره به اینکه این نوع اقدامات هم نیت خیرخواهانه دارند و هم نشاندهنده پیشنهادات مردم برای پیداکردن راهحلهای جایگزین است، به آرمان میگوید: مردم میخواهند بگویند همتی که در جامعه صرف این مسائل میشود باید صرف مسائل دیگری شود. بهطور مثال، بهجای جمعآوری کمک برای تامین دیه، میتوان برای ساختن مدرسه کمکهای مردمی جمعآوری کرد. او معتقد است: اگر همیشه مردم خودشان بخواهند مسائل را حل کنند، نشاندهنده این است که پیام مردم درک نشده و از طرفی دیگر بار از دوش نهادهای مسئول برداشته و برای همیشه به دوش مردم منتقل میشود.
به گفته دولتآبادی همچنان افراد زیادی مانند صفر در فهرست قرار دارند، اما کند شدن اجرای این احکام نشاندهنده دغدغه مسئولان نسبت به این موضوع است. او عنوان میکند: اصلاح قانون مجازات اسلامی سال 90 و حذف اعدام کودکان از این لحاظ یک دستاورد است که نشاندهنده حساس شدن مسئولان و مجریان برای دقت بیشتر در این موضوع است. دولتآبادی در پایان با مطرح کردن این سوالها که آیا نمیتوان انسانهای کوچک در حال رشد را بهگونهای دیگر به زندگی بهتر هدایت کرد؟ و آیا آنها قابلیت یادگیری ندارند و نمیتوانند به انسانهای خوب تبدیل شوند؟ اظهار میکند: در جامعهای مانند ایران که قوانین شرعی از اهمیت برخوردار است، باید به فکر جایگاه عدم بلوغ کودکان بود و نفع و آموزشپذیری کودکان را در نظر گرفت.
لزوم حمایت قانونی از داغدیده و مجرم
در همین زمینه رئیس هیاتمدیره موسسه پژوهشی کودکان دنیا در گفتوگو با آرمان فعالیتهای خودجوش نظیر همیاری برای آزادی صفر را راهکاری برای نجات و حفظ انسانها میداند. اکرم امینایی با تاکید بر اینکه نباید تصمیمگیری را بر عهده فرد داغدیده گذاشت به این جمله حضرت علی(ع) اشاره میکند که آیا انسان عصبانی و رنج دیده میتواند تصمیم بگیرد؟ او ادامه میدهد: کودک در شرایط ناآگاهانه و غیراختیاری مرتکب جرم میشود، اما قصاص انتخابی آگاهانه است، با این حال نباید از فرد داغدیده انتظار فکرکردن و تصمیم گرفتن داشت. او اظهار میکند: دوست ندارم اسم قاتل یا مقتول روی افراد بگذارم زیرا در اکثر مواقع نه قاتلی وجود دارد و نه مقتولی بلکه عوامل متعددی دست به دست هم میدهند و در اثر اشتباهی دو نوجوان با یکدیگر برخورد میکنند و اتفاق ناگواری میافتد.
امینایی برای قوانین نقش حمایتی در قبال فرد داغدیده و نادم که مرتکب جرم شده در نظر میگیرد و عنوان میکند: باید عوامل بررسی جرم و انگیزه خواسته یا ناخواسته اتفاقی که منجر به حادثه شده بررسی شوند. او ضمن ابراز امیدواری نسبت به جریانات خیرخواهانه در جامعه از سوی مردم و هنرمندان و بخشش و زندگی بخشیدن به دیگران ادامه میدهد: اصلاح قانون در سال 90 بسیار تاثیرگذار بود. امیدوارم فقها و مجتهدان هم بتوانند به قصاص به شیوهای دیگر بپردازند تا هم احکام مذهبی خدشهدار نشود و هم روزنههایی برای اجماع درباره قصاص باز شود. همانگونه که تا چند سال گذشته اهدای اعضای بدن فردی که دچار مرگ مغزی شده غیرقانونی بود اما امروزه انجام میشود.
نظر شما